- Đoan Thư
20 tháng 10, 2023
Martin Scorsese trong buổi ra mắt “Killers of the Flower Moon” tại Dolby Theatre, Los Angeles, California ngày 16 Tháng Mười 2023 (ảnh: Michael Buckner/Variety via Getty Images)
Xếp hạng hoặc liệt kê đầy đủ những tác phẩm kinh điển của Martin Scorsese là điều không dễ dàng. Phim của Martin Scorsese hầu như chỉ có hay ít hơn hoặc hay nhiều hơn so với chính những tác phẩm của ông và gần như sự nghiệp điện ảnh khổng lồ của Martin Scorsese không có phim dở.
Ngày 20 Tháng Mười 2023, khi “Killers of the Flower Moon” ra rạp, một bộ phim khác lừng lẫy một thời của ông – “Mean Streets” – đã ra mắt cách đây đúng 50 năm, ở thời điểm ông nổi bật với hình ảnh đại diện thế hệ trẻ háo hức tạo ra cuộc cách mạng thay đổi Hollywood và kiến tạo nên một kỷ nguyên mới cho nghệ thuật thứ bảy.
Giờ đây, 50 năm sau, Martin Scorsese đã trở thành nhân vật khổng lồ, được xem là nhà làm phim vĩ đại nhất hiện nay, với vai trò người cầm ngọn đuốc thắp sáng cho quan niệm rằng điện ảnh nhất thiết phải là nghệ thuật chứ không chỉ thuần túy giải trí. Thử điểm lại một số tác phẩm kinh điển của bậc thầy Martin Scorsese…
‘Killers of the Flower Moon’ (2023)
Bất kỳ bản chuyển thể nào từ cuốn sách bán chạy nhất của David Grann về hàng loạt vụ giết người trong bộ tộc Osage vào những năm 1920 chắc chắn sẽ thu hút chú ý. Trong bản điện ảnh ‘Killers of the Flower Moon’, Martin Scorsese cho hai ngôi sao lớn Leonardo DiCaprio và Robert De Niro lần đầu tiên diễn cùng nhau.
Martin Scorsese không chỉ tập trung vào chuyện tình giữa Ernest Burkhart (Leonardo DiCaprio) và người vợ Mollie (Lily Gladstone); mà còn kết hợp những diễn biến lịch sử. Cốt truyện tập trung vào loạt giết người ở Oklahoma những năm 1920, sau khi người ta phát hiện dầu trên vùng đất này. Ngoài Leonardo DiCaprio, Robert De Niro và Lily Gladstone, dàn tài tử trong ‘Killers of the Flower Moon’ gồm toàn ngôi sao thượng thặng: Jesse Plemons, Tantoo Cardinal, John Lithgow và Brendan Fraser. Đây là lần hợp tác thứ sáu giữa Scorsese và DiCaprio và lần thứ mười giữa Scorsese và De Niro.
“Killers of the Flower Moon” được công chiếu lần đầu tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 76 vào ngày 20 Tháng Năm 2023 và được phát hành ở thị trường Mỹ vào ngày 20 Tháng Mười 2023.
‘The Wolf of Wall Street’ (2013)
“The Wolf of Wall Street” là tác phẩm xuất sắc của Martin Scorsese, dựa trên cuốn hồi ký cùng tên năm 2007 của Jordan Belfort. Phim kể lại sự nghiệp của Jordan Belfort với tư cách là một nhà môi giới chứng khoán ở New York City và cách công ty của ông, Stratton Oakmont, tham gia vào làn sóng lừa đảo táo tợn và gần như công khai ở Wall Street.
Leonardo DiCaprio, cũng là nhà sản xuất bộ phim, đóng vai Belfort trong lần hợp tác thứ năm với Scorsese sau “Gangs of New York” (2002), “The Aviator” (2004), “The Departed” (2006) và “Shutter Island” (2010). Phim còn có sự tham gia của Jonah Hill và cô đào lẳng Margot Robbie – người làm nổ màn bạc mùa hè 2023 với phim Barbie.
“The Wolf of Wall Street” được công chiếu lần đầu tại New York City vào ngày 17 Tháng Mười Hai 2013 và được phát hành rộng rãi tại thị trường Mỹ vào ngày 25 Tháng Mười Hai 2013 bởi Paramount Pictures. Đây là bộ phim lớn đầu tiên của Mỹ được phát hành độc quyền thông qua phân phối kỹ thuật số.
Bộ phim là một thành công lớn về mặt thương mại, thu về $406.9 triệu trên toàn thế giới, trở thành bộ phim có doanh thu cao nhất của Scorsese. Phim có rất nhiều cảnh sex táo bạo, sử dụng ma túy “từ đầu đến cuối” và chửi thề rất tục. Tuy nhiên, “The Wolf of Wall Street” rõ ràng cũng hiển hiện trên màn bạc bằng thứ ngôn ngữ điện ảnh đặc thù của Martin Scorsese. Đó phải nói là một thứ ngôn ngữ tinh xảo.
Phim được đề cử năm Oscar: Phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất cho Martin Scorsese, Kịch bản chuyển thể hay nhất, Nam diễn viên chính xuất sắc nhất, Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất.
‘Hugo’ (2011)
Khi 13 tuổi, Martin Scorsese đi xem “Around the World in 80 Days”, bộ phim đoạt giải Oscar dựa trên tiểu thuyết của Jules Verne. Trước đó, tác phẩm điện ảnh “A Trip to the Moon” của Georges Méliès cũng được chiếu. Martin Scorsese nhớ lại mình đã ngạc nhiên và thích thú như thế nào trước những gì nhà tiên phong điện ảnh câm đã đạt được.
Sẽ không là quá lời khi nói rằng câu chuyện tuyệt vời của Scorsese về một cậu bé tên Hugo (diễn viên Asa Butterfield), sống trong cái đồng hồ khổng lồ ở nhà ga Paris-Montparnasse và kết bạn với Méliès (tài tử Ben Kingsley), chính là một sự tri ân kỷ nguyên khai sáng điện ảnh. “Hugo” là bản chuyển thể từ quyển “The Invention of Hugo Cabret” của Brian Selznick. Là bộ phim đầu tiên của Martin Scorsese quay ở định dạng 3D, “Hugo” nhận được 11 đề cử Oscar (trong đó có giải Phim hay nhất).
‘The Departed’ (2006)
Phải nói ‘The Departed’ là kiệt tác của kiệt tác và là một trong những bộ phim về thế giới xã hội đen hay nhất của Martin Scorsese, một đạo diễn có bề dày làm phim về thế giới giang hồ đâm chém và bắn giết nhau không run tay. “The Departed” vừa là phiên bản làm lại từ bộ phim “Vô gian đạo” của Hong Kong vừa dựa trên một phần về băng nhóm Boston Winter Hill ngoài đời thực. Nhân vật Colin Sullivan dựa trên (hình mẫu) tay đặc vụ FBI tham nhũng John Connolly; và nhân vật Frank Costello dựa trên trùm xã hội đen người Mỹ gốc Ireland Whitey Bulger.
“The Departed” qui tụ toàn gương mặt sừng sỏ Hollywood: Leonardo DiCaprio, Matt Damon, Jack Nicholson, Mark Wahlberg; cùng với Martin Sheen, Ray Winstone, Vera Farmiga, Alec Baldwin, Anthony Anderson và James Badge Dale.
“The Departed” thắng lớn về mặt thương mại và nhận được đánh giá cao của giới phê bình. “The Departed” là một tác phẩm hoàn hảo kinh điển: xuất sắc từ đạo diễn, diễn xuất, kịch bản, lẫn biên tập. Chẳng phải tự nhiên mà “The Departed” giành một lô Oscar: Phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, Kịch bản chuyển thể hay nhất và Biên tập phim hay nhất. Bộ phim cũng nhận được sáu đề cử tại Giải Quả cầu vàng lần thứ 64, sáu đề cử tại Giải Điện ảnh Viện Hàn lâm Anh quốc (BAFTA) lần thứ 60 và hai đề cử của Hiệp hội Diễn viên Điện ảnh lần thứ 13…
‘The Aviator’ (2004)
“The Aviator” do Martin Scorsese đạo diễn và John Logan viết kịch bản. Phim có sự tham gia của Leonardo DiCaprio trong vai Howard Hughes, Cate Blanchett trong vai Katharine Hepburn và Kate Beckinsale trong vai Ava Gardner. Dàn diễn viên phụ có Ian Holm, John C. Reilly, Alec Baldwin, Jude Law, Gwen Stefani, Kelli Garner, Matt Ross, Willem Dafoe, Alan Alda và Edward Herrmann.
Dựa trên quyển “Howard Hughes: The Secret Life” của Charles Higham năm 1993, bộ phim mô tả cuộc đời của Howard Hughes, một trong những nhà tiên phong trong lịch sử hàng không Mỹ. Bộ phim miêu tả cuộc đời Howard Hughes từ 1927 đến năm 1947, trong thời gian mà Hughes đã trở thành một nhà sản xuất phim thành công và là một ông trùm hàng không nổi tiếng nhưng đồng thời tâm tính ngày càng bất ổn do bị rối loạn thần kinh (obsessive–compulsive disorder – OCD).
“The Aviator” nhận được những đánh giá tích cực từ giới phê bình. Phim thu về $214 triệu với kinh phí $110 triệu và nhận được nhiều giải. Tại Oscar lần thứ 77, phim được đề cử 11 giải, trong đó có Phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, Kịch bản gốc xuất sắc nhất, Nam diễn viên chính xuất sắc nhất cho DiCaprio, Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất cho Alan Alda, Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất cho Cate Blanchett.
___________
Như nói ở trên, một người có sự nghiệp khổng lồ như Martin Scorsese thì khó có thể điểm lại đầy đủ những tác phẩm mà ông từng làm – nào là “Taxi Driver” (1976), “New York, New York” (1977), “Raging Bull” (1980), “Goodfellas” (1990), “Casino” (1995)…, rồi “Gangs of New York” (2002), “Shutter Island” (2010), “The Irishman” (2019)… Ngoài phim điện ảnh, Scorsese còn đạo diễn các tập phim cho một số phim truyền hình dài tập chẳng hạn “Boardwalk Empire” (2011-2015) của HBO và “Vinyl” (2016), cũng như phim tài liệu “Public Speech” của HBO (2010) và “Pretend It’s a City” của Netflix…
